मुंबई: जून ते सप्टेंबर २०२४ या काळात महाराष्ट्रात झालेल्या अतिवृष्टी आणि महापुराने शेतीचे अतोनात नुकसान केले आहे. लाखो शेतकऱ्यांच्या हातून खरीप हंगामातील पीक गेलं आणि शेतजमिनीचेही मोठे नुकसान झाले. या बिकट परिस्थितीत, नैसर्गिक आपत्तीने त्रस्त झालेल्या बळीराजाला आधार देण्यासाठी राज्य सरकारने नुकतेच एक ऐतिहासिक आणि महत्त्वपूर्ण विशेष मदत पॅकेज जाहीर केले आहे.
राज्यातील तब्बल २,५३,५९५ शेतकरी या मदतीचे लाभार्थी ठरणार आहेत, ज्यांच्या १०,५९,५९५ हेक्टर क्षेत्रावरील नुकसानीची भरपाई केली जाणार आहे. हे पॅकेज शेतकऱ्यांसाठी एका मोठ्या आशेचा किरण घेऊन आले आहे.
शेतकऱ्यांना मिळणार भरीव आर्थिक मदत आणि सवलती
Ativrushti bharpai या मदत पॅकेजमध्ये पीक नुकसान भरपाईपासून ते पशुधन आणि शेती सुधारणांपर्यंत विविध घटकांचा समावेश आहे:
१. पीक नुकसानीसाठी थेट भरपाई
- खरीप हंगाम: अतिवृष्टीमुळे बाधित झालेल्या शेती पिकांसाठी प्रति हेक्टर रु. १०,०००/- इतकी मदत दिली जाईल.
- रब्बी हंगाम: रब्बी हंगामातील नुकसानीसाठी प्रति हेक्टर रु. ८,५००/- भरपाई मिळेल.
- विशेष नोंद: ही दोन्ही मदत ३ हेक्टरच्या मर्यादेत दिली जाईल.
२. शेतजमीन सुधारणा आणि पायाभूत सुविधांसाठी साहाय्यता
Ativrushti bharpaiनैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतजमीन खचणे, त्यावर पाणी साचणे किंवा अन्य नुकसान झाल्यास, जमीन सुधारणा कामांसाठी तसेच सिंचन विहिरींच्या दुरुस्ती आणि जलसाठ्यांच्या पुनर्बांधणीसाठी देखील शासनाकडून निधी उपलब्ध करून दिला जाईल.
३. पशुधन नुकसानीची भरपाई
पूर आणि अतिवृष्टीत मृत पावलेल्या जनावरांसाठी (पशुधन) राज्य सरकारच्या नियमानुसार मदत दिली जाणार आहे:
- दुधाळ जनावरे: रु. ३०,४००/-
- ओळखीची जनावरे: रु. ३२,०००/-
- लहान जनावरे: रु. २०,०००/-
- शेळी/मेंढी: रु. ८,०००/-
- कुक्कुटपालन: प्रति कोंबडी रु. ५००/-
याशिवाय, बाधित पशुधनाच्या पुनर्वसनासाठीही शासनाच्या नियमानुसार साहाय्यता उपलब्ध करून दिली जाईल. तसेच, शेती अवजारे आणि सिंचन विहिरींच्या नुकसानीसाठी आवश्यक निधी दिला जाणार आहे.
इतर महत्त्वाच्या सवलती
नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी आर्थिक मदतीसोबतच अनेक महत्त्वपूर्ण सवलती देखील जाहीर करण्यात आल्या आहेत:
- जमीन महसुलात सूट दिली जाईल.
- सहकारी कर्जांचे पुनर्गठन केले जाईल.
- शेती सिंचनाखालील बागायती स्थितीसाठी (एक वर्षासाठी) सवलत.
- शेतकऱ्यांच्या तिमाही वीज बिलात माफी देण्यात येईल.
- शालेय आणि महाविद्यालयीन परीक्षा शुल्क माफ केले जाईल.
ई-केवायसी (e-KYC) प्रक्रियेतून सूट
ज्या शेतकऱ्यांची बँक खात्यात नोंदणी झाली नाही किंवा ज्यांचे ई-केवायसी बाकी आहे, त्यांना डीबीटी (DBT) द्वारे (थेट लाभ हस्तांतरण) मदत सुकर व्हावी यासाठी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक असते. मात्र, या विशेष मदत वाटपासाठी अशा शेतकऱ्यांना ई-केवायसी प्रक्रियेतून सूट देण्यात आली आहे.
पारदर्शकतेसाठी महत्त्वाचा निर्णय
लाभार्थ्यांना मदत वाटपाची कार्यवाही पूर्ण झाल्यानंतर, लाभार्थ्यांची यादी आणि मदतीचा तपशील जिल्हा, तालुका आणि गाव पातळीवर सार्वजनिकरित्या प्रसिद्ध करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. यामुळे मदत वाटपात पूर्णपणे पारदर्शकता राखली जाईल.
या सर्व मदतीसाठी लागणारा आवश्यक खर्च संबंधित प्रशासकीय विभागाने ‘नैसर्गिक आपत्तींच्या निवारणासाठी सहाय्य’ या मुख्य लेखाशिर्षाखाली उपलब्ध करण्याची कार्यवाही करावी. यासंबंधीचा सविस्तर शासन निर्णय महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर (www.maharashtra.gov.in) उपलब्ध आहे, ज्याचा संदर्भ दिनांक: २०२४-१००-१ ९९४९१११-११ असा आहे.
Ativrushti bharpai राज्याच्या या तातडीच्या आणि भरीव मदत पॅकेजमुळे अतिवृष्टी व पुरामुळे संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांना निश्चितच मोठा आधार मिळणार असून, त्यांना पुन्हा उभारी घेण्यासाठी बळ प्राप्त होईल.
