मागील काही महिन्यांत महाराष्ट्रात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांच्या उभ्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले. या नैसर्गिक आपत्तीमुळे बळीराजा संकटात असताना, राज्य सरकारने मदतीचा हात पुढे करत आर्थिक दिलासा देणारी महत्त्वपूर्ण घोषणा केली आहे. सरकारने नुकसान भरपाईचे वितरण सुरू केले असून, या मदतीसंदर्भात शेतकऱ्यांच्या मनात असलेल्या प्रत्येक प्रश्नाची उत्तरे आणि सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे:
नुकसान भरपाई प्रक्रिया आणि मदतीचे वितरण
अतिवृष्टीमुळे झालेल्या नुकसानीचा तातडीने अंदाज घेण्यासाठी सरकारने पंचनामे करण्याची प्रक्रिया पूर्ण केली आहे. बहुतेक ठिकाणी पंचनामे पूर्ण झाले असून, पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट मदतीची रक्कम जमा (Direct Benefit Transfer – DBT) करण्याची प्रक्रिया वेगाने सुरू आहे. अनेक शेतकऱ्यांना दिवाळीच्या शुभमुहूर्तावर ही अनुदानाची रक्कम मिळाली असून, उर्वरित शेतकऱ्यांच्या खात्यातही पैसे जमा करण्याची कार्यवाही प्रगतीपथावर आहे.
विभागीय पातळीवर मदत मंजूर
Ativrushti Nuksan Bharpai शासनाच्या निर्देशानुसार, अमरावती आणि छत्रपती संभाजीनगर विभागातील शेतकऱ्यांसाठी तब्बल ४८० कोटी ३७ लाख रुपयांची मदत मंजूर करण्यात आली आहे. याव्यतिरिक्त, मराठवाड्यातील सात जिल्ह्यांसाठीही ३३६३.९० लाख रुपयांचा निधी निश्चित करण्यात आला आहे. ही रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होत असल्यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना त्यांच्या मोबाईलवर पैसे जमा झाल्याचे संदेश प्राप्त झाले आहेत.
ज्या शेतकऱ्यांचे पैसे अजून आले नाहीत त्यांनी काय करावे?
Ativrushti Nuksan Bharpai ज्या पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात अद्याप अनुदानाची रक्कम जमा झालेली नाही, त्यांनी अजिबात काळजी करू नये. मदत वितरणाची ही प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने राबवली जात आहे. तांत्रिक अडचणी, बँक खात्याशी संबंधित त्रुटी किंवा प्रशासकीय प्रक्रियेमुळे काही शेतकऱ्यांच्या मदतीत विलंब होऊ शकतो. मात्र, पात्र असलेल्या प्रत्येक शेतकऱ्याला लवकरच ही मदत मिळणार आहे.
जलद मदतीसाठी ‘फार्मर आयडी’ आणि ‘ई-केवायसी’ महत्त्वाचे!
शासकीय मदत जलद, पारदर्शक आणि अचूकपणे शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचावी यासाठी सरकारने ‘ॲग्रिस्टॅक’ योजनेअंतर्गत ‘फार्मर आयडी’ (शेतकरी ओळख क्रमांक) अनिवार्य केला आहे. १५ जुलै २०२५ पासून हा नियम बंधनकारक झाला आहे.
- ज्या शेतकऱ्यांनी ‘ॲग्रिस्टॅक’मध्ये आधीच नोंदणी करून ई-केवायसी (e-KYC) पूर्ण केले आहे, त्यांना नुकसान भरपाईसाठी पुन्हा केवायसी करण्याची आवश्यकता नाही.
- परंतु, ज्या शेतकऱ्यांचा ‘फार्मर आयडी’ अद्याप तयार झालेला नाही, त्यांना अनुदानाचा लाभ मिळणार नाही. अशा शेतकऱ्यांनी तातडीने ऑनलाइन सेंटरवर जाऊन आपला ‘फार्मर आयडी’ तयार करून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
सामायिक क्षेत्रातील जमिनीच्या नुकसानीची भरपाई
ज्या शेतकऱ्यांची जमीन सामायिक आहे, अशा प्रकरणांमध्ये मदत मिळविण्यासाठी सर्व सहधारकांचे संमतीपत्र सादर करावे लागू शकते. सर्व सहधारकांच्या संमतीने ही रक्कम एकाच व्यक्तीच्या बँक खात्यात जमा केली जाऊ शकते. यासाठी संबंधित शेतकऱ्यांनी आपल्या बँकेत जाऊन आवश्यक ती प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे तीन मुद्दे:
- फार्मर आयडी (Farmer ID): ज्या शेतकऱ्यांकडे आयडी नाही, त्यांनी तो लवकरात लवकर ऑनलाइन सेंटरवर काढून घ्यावा. हा आयडी नसणाऱ्यांना अनुदानाचा लाभ मिळणार नाही.
- संपर्क साधा: ज्यांना अद्याप मदत मिळाली नाही, त्यांनी आपल्या तालुक्यातील कृषी विभाग किंवा तहसील कार्यालय येथे संपर्क साधून आपल्या अर्जाची स्थिती जाणून घ्यावी.
- आधार संलग्नता: आपले बँक खाते आधार कार्डशी संलग्न (Aadhaar Linking) असल्याची खात्री करा, कारण DBT साठी ही संलग्नता अनिवार्य आहे.