महाराष्ट्र: अतिवृष्टीमुळे झालेल्या नुकसानीची भरपाई वेळेत न मिळाल्याने संतप्त झालेल्या एका शेतकऱ्याने नांदेड जिल्ह्यातील मुदखेड तालुक्यात तहसीलदारांच्या गाडीवर फावड्याने हल्ला करण्याची गंभीर घटना घडली आहे. साईनाथ खानसोळे नावाच्या या शेतकऱ्याच्या कृत्याने राज्यभरातील प्रशासनाचे डोळे उघडले असून, अनेक जिल्ह्यांमध्ये रखडलेल्या नुकसान भरपाई वाटपाच्या प्रक्रियेला आता युद्धपातळीवर वेग आला आहे.
शेतकऱ्याचा आक्रोश आणि प्रशासनाची धावपळ
Ativrushti मुदखेड येथील शेतकरी साईनाथ खानसोळे यांनी आपला तीव्र असंतोष व्यक्त करताना, ‘जय जवान, जय किसान’ आणि ‘शेतकरी आत्महत्या करतोय आणि अधिकारी मलिदा खातोय’ अशा घोषणा देत तहसीलदारांच्या शासकीय वाहनाची तोडफोड केली. पिकांचे मोठे नुकसान होऊनही शासनाकडून कोणतीही आर्थिक मदत न मिळाल्याच्या निराशेपोटी त्यांनी हे टोकाचे पाऊल उचलले. या घटनेनंतर पोलिसांनी तातडीने शेतकऱ्याला ताब्यात घेतले आहे.
Ativrushti हा उद्रेक केवळ नांदेड जिल्ह्यापुरता मर्यादित नसून, तो राज्यभरातील शेतकऱ्यांच्या मनात धुमसत असलेल्या असंतोषाचे प्रतीक आहे. याची गंभीर दखल घेत, मुख्य प्रशासनाने नुकसान भरपाई वाटपाच्या कामाला गती देण्याचे निर्देश दिले आहेत. ज्या जिल्ह्यांमध्ये निधी उपलब्ध असूनही विविध तांत्रिक आणि प्रशासकीय कारणांमुळे वाटप धीम्या गतीने सुरू होते, तेथे आता प्रक्रिया जलद करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत.
यवतमाळ, धाराशिव, सोलापूरसह अनेक जिल्ह्यांत मदतीची प्रतीक्षा
नांदेड प्रमाणेच यवतमाळ, धाराशिव, सोलापूर आणि महाराष्ट्रातील इतर अनेक जिल्ह्यांतील हजारो शेतकरी अजूनही अतिवृष्टी नुकसान भरपाईच्या प्रतीक्षेत आहेत. या विलंबामागे अनेक प्रशासकीय आणि तांत्रिक अडचणी आहेत:
- माहितीतील त्रुटी: अनेक शेतकऱ्यांची माहिती अद्ययावत नसणे.
- बँक खात्याचे तपशील: बँक खात्याच्या तपशिलात त्रुटी असणे किंवा आधार संलग्न नसणे.
- वारसांचे प्रश्न: मयत शेतकऱ्यांच्या वारसांच्या नोंदीतील किचकट प्रक्रिया.
- पोर्टल समस्या: माहिती पोर्टलवर अपलोड होण्यास विलंब आणि इतर तांत्रिक अडचणी.
उदाहरणा दाखल, यवतमाळ जिल्ह्यात दोन टप्प्यांतील नुकसान भरपाई मंजूर होऊनही, माहिती अपलोड न झाल्याने केवळ निम्म्या शेतकऱ्यांनाच आतापर्यंत मदत मिळाली आहे.
शेतकऱ्यांनी काय करावे? मदतीसाठी महत्त्वाच्या सूचना
ज्या नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना अद्याप मदत मिळालेली नाही, त्यांनी तातडीने आपल्या कार्यक्षेत्रातील तलाठी कार्यालय किंवा कृषी सहायक कार्यालयाशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे.
- यादीत नाव नसल्यास: नुकसानीचे अचूक फोटो आणि आवश्यक कागदपत्रांसह त्वरीत अर्ज सादर करा.
- पैसे जमा न झाल्यास: आपले नाव यादीत असूनही पैसे न मिळाल्यास, बँक खाते तपशील, आधार कार्डची माहिती संबंधित कार्यालयात जमा करा.
- ई-केवायसी (e-KYC): ‘फार्मर आयडी’ (Farmer ID) नसलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ‘ई-केवायसी’ (e-KYC) करणे बंधनकारक आहे, जेणेकरून रक्कम थेट खात्यात जमा होईल.
- मयत शेतकऱ्यांचे वारस: वारसा प्रमाणपत्र आणि इतर वारसांचे संमतीपत्र सादर करून मदतीसाठी अर्ज करा.
बच्चू कडू यांचा नागपुरात ‘महाएल्गार’ मोर्चा
नुकसान भरपाईच्या प्रलंबित प्रश्नांसोबतच संपूर्ण कर्जमाफी आणि शेतमालाला हमीभाव यांसारख्या प्रमुख मागण्यांसाठी प्रहार जनशक्ती पक्षाचे अध्यक्ष बच्चू कडू यांनी २८ ऑक्टोबर रोजी नागपुरात ‘महाएल्गार’ मोर्चा आयोजित केला आहे. या आंदोलनात राज्यभरातील शेतकरी ट्रॅक्टर घेऊन सहभागी होणार आहेत. या वाढत्या दबावामुळेही सरकारला मदत वाटपाच्या प्रक्रियेला गती देणे आणि शेतकऱ्यांच्या मागण्यांची दखल घेणे अपरिहार्य झाले आहे.
