महाराष्ट्र शासनाच्या महाडीबीटी कृषी यांत्रिकीकरण योजना (Mahadbt Farmer Scheme) अंतर्गत शेतकऱ्यांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि दिलासादायक निर्णय घेण्यात आला आहे. कृषी विभागाने केलेल्या या बदलामुळे, पॉवर टिलरसाठी (Power Tiller) अर्ज भरलेल्या शेतकऱ्यांना आता त्याच अनुदानावर पॉवर वीडर (Power Weeder) खरेदी करण्याची संधी मिळणार आहे.
पूर्वी काही कारणास्तव पॉवर टिलरऐवजी पॉवर वीडर घेण्याची इच्छा असणाऱ्या शेतकऱ्यांची अडचण दूर झाली असून, ८ ऑगस्ट २०२५ च्या नवीन परिपत्रकानुसार त्यांना ही मुभा मिळाली आहे. हा निर्णय शेतकऱ्यांसाठी शेतीत आधुनिक तंत्रज्ञान वापरणे अधिक सोपे करणारा आहे.
पॉवर टिलरऐवजी पॉवर वीडर घेण्याची परवानगी
कृषी विभागाने नुकत्याच जारी केलेल्या परिपत्रकानुसार, ‘कृषी यांत्रिकीकरण उप-अभियान’ किंवा ‘राज्य पुरस्कृत कृषी यांत्रिकीकरण योजना’ यापैकी कोणत्याही योजनेत ज्या शेतकऱ्यांची निवड पॉवर टिलरसाठी झाली आहे, त्यांना आता पॉवर टिलरऐवजी पॉवर वीडर खरेदी करण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.
MahaDBT Yojana सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, ८ BHP ते ११ BHP क्षमतेचे पॉवर टिलर असो किंवा ८ BHP क्षमतेचे पॉवर वीडर असो, अनुदानाच्या रकमेत कोणताही बदल करण्यात आलेला नाही. शेतकऱ्यांना आता त्यांच्या शेतीच्या गरजेनुसार योग्य यंत्राची निवड करण्याची अधिक लवचिकता मिळाली आहे.
₹ १ लाख अनुदानाची मर्यादा झाली रद्द!
MahaDBT Yojana या योजनेतील दुसरा मोठा आणि शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायद्याचा बदल म्हणजे, कृषी अवजारे खरेदीसाठी (ट्रॅक्टर वगळता) असलेली १ लाख रुपयांची अनुदानाची मर्यादा आता पूर्णपणे रद्द करण्यात आली आहे.
पूर्वीच्या नियमानुसार, एका वर्षात एका शेतकऱ्याला ₹१,००,००० (एक लाख रुपये) मर्यादेत जेवढी अवजारे घेता येतील, तेवढ्यांसाठीच अनुदान मिळत होते. जर एखाद्या अवजाराच्या अनुदानाची रक्कम लाखापेक्षा जास्त असेल, तर तो शेतकरी वर्षातून फक्त एकच अवजार घेऊ शकत असे.
MahaDBT Yojana शेतकऱ्यांच्या मागणीचा विचार करून कृषी विभागाने ही मर्यादा हटवली आहे. यामुळे, आता शेतकरी एका वर्षात त्यांच्या गरजेनुसार निवड झालेल्या विविध कृषी अवजारांसाठी अनुदान मिळवू शकतील. लॉटरीत निवड झालेल्या सर्व अवजारांसाठी अनुदान मिळेल.
पॉवर टिलर आणि पॉवर वीडरसाठी अनुदानाचे स्वरूप
पॉवर टिलर आणि पॉवर वीडर (८ BHP पर्यंत) या दोन्हीसाठी अनुदानाचे स्वरूप समान ठेवण्यात आले आहे:
- ५०% अनुदान (जास्तीत जास्त ₹ १.२५ लाख): हे अनुदान महिला शेतकरी, अनुसूचित जाती व जमातीतील शेतकरी, तसेच अल्पभूधारक आणि अत्यल्पभूधारक शेतकऱ्यांसाठी आहे.
- ४०% अनुदान (जास्तीत जास्त ₹ १ लाख): हे अनुदान इतर प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी निश्चित करण्यात आले आहे.
या बदलांमुळे शेतकऱ्यांना होणारे मुख्य फायदे
कृषी विभागाच्या या दोन महत्त्वाच्या बदलांमुळे शेतकऱ्यांना खालीलप्रमाणे थेट लाभ होणार आहेत:
- अमर्याद अवजारांची निवड: एका वर्षात आता शेतकरी त्यांच्या गरजेनुसार अधिक कृषी अवजारे खरेदी करू शकतील. अनुदानाची मर्यादा नसल्याने सर्व निवड झालेल्या अवजारांचा लाभ घेता येईल.
- गरजेनुसार यंत्र निवड: पॉवर टिलरऐवजी पॉवर वीडर खरेदी करण्याची मुभा मिळाल्याने शेतकरी आपल्या जमिनीच्या प्रकारानुसार आणि पिकाच्या गरजेनुसार योग्य यंत्र निवडू शकतील.
- वेळेची व श्रमाची बचत: आधुनिक यंत्रांच्या वापरामुळे शेतीमधील कामे अधिक जलद आणि कमी श्रमात पूर्ण होतील.
- उत्पादनक्षमतेत वाढ: अचूक शेती (Precision Farming) शक्य झाल्यामुळे पिकांची गुणवत्ता आणि पर्यायाने शेतीचे एकूण उत्पादन वाढण्यास मदत होईल.