गेल्या दोन दिवसांपासून महाराष्ट्रातील अनेक भागांमध्ये पावसाने उसंत घेतल्यामुळे शेतकरी वर्गाला थोडासा दिलासा मिळाला होता. या शांत वातावरणाचा फायदा घेत अनेकांनी आपल्या पिकांची काळजी घेण्यासाठी आणि कापणीच्या तयारीसाठी लगबग केली होती. मात्र, ही अल्पकालीन शांतता आता भंग होणार आहे.
Monsoon season प्रसिद्ध हवामान तज्ञ पंजाबराव डख यांनी नुकत्याच दिलेल्या ताज्या अंदाजानुसार, ४ ऑक्टोबरपासून राज्यात पुन्हा एकदा जोरदार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या अचानक हवामान बदलामुळे शेतकऱ्यांच्या चिंतेत पुन्हा वाढ झाली असून, पिकांच्या सुरक्षिततेसाठी त्यांना नव्या आव्हानांचा सामना करावा लागणार आहे.
३० सप्टेंबर ते ३ ऑक्टोबर: कापणीसाठीची ‘सोनेरी’ संधी
Monsoon season सध्याच्या हवामान स्थितीनुसार, ३० सप्टेंबर ते ४ ऑक्टोबर या कालावधीत राज्यातील बहुतांश भागांमध्ये कोरडे हवामान राहण्याची शक्यता आहे. सूर्यप्रकाशही मिळण्याची अपेक्षा असल्याने शेतकऱ्यांसाठी ही कापणीची एक अत्यंत महत्त्वाची संधी ठरू शकते.
तरीही, १ ऑक्टोबर रोजी नागपूर, चंद्रपूर आणि वर्धा या विदर्भातील जिल्ह्यांमध्ये हलका ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडू शकतो. ज्या शेतकऱ्यांची सोयाबीन पिके अजूनही कापणीयोग्य स्थितीत आहेत, त्यांनी हातात असलेल्या या वेळेचा पूर्ण फायदा घेऊन त्वरित कापणी पूर्ण करावी, असा तज्ज्ञांचा सल्ला आहे.
४ ते ७ ऑक्टोबर: संपूर्ण राज्यात पावसाचा ‘थैमान’
३ ऑक्टोबरपासूनच हवामानात बदल होण्याची चिन्हे दिसू लागतील. या दिवशी विदर्भातील यवतमाळ, चंद्रपूर आणि मराठवाड्यातील नांदेड जिल्ह्यात काही ठिकाणी मुसळधार पावसाची शक्यता आहे.
Monsoon season मात्र, खरी चिंता ४ ते ७ ऑक्टोबर या चार दिवसांच्या कालावधीत आहे. या काळात पावसाचे थैमान संपूर्ण महाराष्ट्रात पसरण्याची दाट शक्यता आहे. हवामान तज्ञांनुसार, पाऊस सुरुवातीला नांदेड, लातूर आणि सोलापूर या भागांत सक्रिय होऊन हळूहळू राज्याच्या इतर विभागांत पसरेल.
या चार दिवसांत विदर्भ, दक्षिण महाराष्ट्र, कोकण, खानदेश, मराठवाडा, पुणे आणि मुंबई या सर्व प्रमुख विभागांमध्ये मध्यम ते जोरदार स्वरूपाचा पाऊस पडण्याची अपेक्षा आहे. विशेषतः कोकणातील किनारपट्टी भागात तर काही ठिकाणी अतिवृष्टीची नोंद होऊ शकते, ज्यामुळे शहरी भागातही जलसाचे प्रश्न निर्माण होण्याची शक्यता आहे.
शेतकऱ्यांसाठी मोठे आव्हान: तातडीच्या उपाययोजनांची गरज
यंदा मराठवाड्यातील सर्व जिल्ह्यांसह सोलापूर आणि धारशिव या भागांत अवकाळी पावसामुळे सोयाबीन, कापूस आणि इतर पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. हजारो एकर शेतजमीन पाण्याखाली गेल्याने शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान झाले आहे.
अशा परिस्थितीत, येणारा हा पावसाचा नवा दौर शेतकऱ्यांसाठी आणखी एक मोठा धोका निर्माण करू शकतो. ज्या शेतकऱ्यांची पिके अजूनही वाचली आहेत, त्यांनी ४ ऑक्टोबर पूर्वीच पिके सुरक्षित करण्यासाठी तातडीने आवश्यक उपाययोजना करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
८ ऑक्टोबरनंतर दिलासा
चांगली गोष्ट म्हणजे, ८ ऑक्टोबरनंतर पुन्हा एकदा पाऊस थांबण्याची आणि हवामानात सुधारणा होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी पुढील काही दिवस विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.