महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी शेतीत सिंचनाची सोय उपलब्ध व्हावी आणि पाण्याची बचत व्हावी या उद्देशाने राज्य सरकारतर्फे पाइपलाइन अनुदान योजना राबवली जाते. शेतात दूरपर्यंत पाणी पोहोचवण्यासाठी पाइपलाइनचा वापर एक महत्त्वाचे आणि किफायतशीर माध्यम आहे. या योजनेमुळे शेतकरी कमी खर्चात आपल्या शेतीत पाणी पोहोचवण्यासाठी आवश्यक पाइपलाइनची उभारणी करू शकतात.
pipe scheme या योजनेची अंमलबजावणी ‘महाडीबीटी (MahaDBT) शेतकरी पोर्टल’द्वारे पूर्णपणे ऑनलाइन पद्धतीने केली जाते.
पाइपलाइन अनुदान: अनुदानाची रक्कम आणि पात्रता
या योजनेत लाभार्थ्यांचा प्रवर्ग (Category) आणि वापरल्या जाणाऱ्या पाइपचा प्रकार यानुसार अनुदानाची रक्कम निश्चित करण्यात आली आहे.
| प्रवर्गाचे नाव | पाइपचा प्रकार | अनुदानाची रक्कम (प्रति मीटर) | कमाल अनुदान मर्यादा |
| खुला आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) | पीव्हीसी (PVC) पाइप | ₹35 | जास्तीत जास्त ₹15,000 |
| खुला आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) | एचडीपीई (HDPE) पाइप | ₹50 | जास्तीत जास्त ₹15,000 |
| अनुसूचित जाती (SC) आणि अनुसूचित जमाती (ST) | पीव्हीसी/एचडीपीई पाइप | 100% किंवा कमाल ₹30,000 (यापैकी जी रक्कम कमी असेल ती) | जास्तीत जास्त ₹30,000 |
- महत्त्वाची अट: या योजनेसाठी अर्ज करताना पाइपलाइनची लांबी किमान 60 मीटर असावी लागते आणि जास्तीत जास्त 428 मीटर पर्यंत अर्ज करता येतो.
महाडीबीटी (MahaDBT) पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
पाइपलाइन अनुदान योजनेसाठी अर्ज करणे खूप सोपे झाले आहे. खालील सोप्या टप्प्यांमध्ये तुम्ही तुमचा ऑनलाइन अर्ज यशस्वीरित्या सादर करू शकता: pipe scheme
पायरी १: महाडीबीटी पोर्टलवर लॉगिन करा
- तुमच्या कॉम्प्युटर किंवा मोबाईलमध्ये Google वर “mahadbt farmer login” असे सर्च करा.
- “AgriLogin – Maha DBT – GOVERNMENT OF MAHARASHTRA” या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- तुमचा ‘शेतकरी आयडी’ आणि आधार-जोडणी असलेल्या मोबाईल नंबरवर आलेला ‘ओटीपी’ (OTP) वापरून पोर्टलवर लॉगिन करा.
पायरी २: प्रोफाइल पूर्ण करा
- लॉगिन झाल्यावर, जर तुमचे प्रोफाइल 100% पूर्ण नसेल, तर ते पूर्ण करा. यामध्ये वैयक्तिक माहिती, आधार तपशील, जमिनीचा 7/12 उतारा आणि बँक खात्याची माहिती भरणे आवश्यक आहे.
पायरी ३: नवीन घटकासाठी अर्ज निवडा
- डाव्या बाजूच्या मेनूमध्ये “अर्ज करा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- येथे तुम्हाला विविध योजनांसाठी पर्याय दिसतील. त्यापैकी मुख्य घटकांमध्ये ‘कृषी यांत्रिकीकरण’ निवडा.
- उपघटकांमध्ये “सिंचन साधने व सुविधा” हा पर्याय निवडा.
पायरी ४: पाइपचा प्रकार आणि लांबीची नोंद करा
- “सिंचन साधने व सुविधा” मध्ये, मुख्य बाबींमध्ये ‘पाइप’ हा पर्याय निवडा.
- उप-बाबींमध्ये तुम्हाला आवश्यक असलेला पाइपचा प्रकार (उदा. एचडीपीई (HDPE) किंवा पीव्हीसी (PVC)) निवडा.
- पाइपलाइनची एकूण लांबी ‘मीटर’मध्ये प्रविष्ट करा. अर्ज करताना नमूद केलेली किमान आणि कमाल लांबीची मर्यादा लक्षात ठेवा. (उदा. 60 ते 428 मीटर)
पायरी ५: अटी व शर्ती स्वीकारून अर्ज जतन करा
- योजनेच्या सर्व अटी व शर्ती तुम्हाला मान्य असल्याचे दर्शवण्यासाठी घोषणेच्या (Declaration) खालील बॉक्समध्ये टिक करा.
- ‘जतन करा’ (Save) या बटणावर क्लिक करा. यानंतर ‘तुम्हाला दुसरी बाब निवडायची आहे का?’ असे विचारले जाईल, आवश्यक नसल्यास ‘नाही’ (No) निवडा.
पायरी ६: अर्ज सादर करा आणि शुल्क भरा
- केवळ जतन केलेला अर्ज हा पूर्ण मानला जात नाही. मुख्य पृष्ठावर जाऊन ‘अर्ज सादर करा’ (Submit Application) या पर्यायावर क्लिक करा.
- येथे तुमच्या भरलेल्या अर्जाचा तपशील तपासा.
- एकत्रित अर्ज सादर करण्यासाठी ₹23.60 इतके शुल्क ऑनलाइन भरावे लागते.
- ‘मेक पेमेंट’ (Make Payment) वर क्लिक करून UPI, QR कोड, नेट बँकिंग किंवा कार्ड यापैकी सोयीस्कर पर्याय निवडून शुल्क भरा. QR कोड वापरून पेमेंट करणे सर्वात सोपे आहे.
पायरी ७: अर्जाची स्थिती तपासा
- पेमेंट यशस्वी झाल्यावर त्याची पावती (Receipt) मिळेल.
- तुमचा अर्ज आता छाननीसाठी पाठवला जाईल आणि त्याची स्थिती ‘प्रतीक्षा यादी’ (Waiting List) मध्ये दिसेल.
- योजनेत निवड झाल्यानंतर, तुम्हाला याची सूचना मिळेल आणि अनुदानाचा लाभ घेण्यासाठी पुढील कार्यवाही (उदा. पूर्वसंमती पत्र, पाइप खरेदी आणि बिल अपलोड करणे) पूर्ण करावी लागेल.
योजनेसंबंधी महत्त्वाची माहिती
- तत्त्व: ही योजना “मागेल त्याला योजना, प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य” या नियमानुसार राबवली जाते. त्यामुळे अर्ज लवकर सादर करणाऱ्या शेतकऱ्यांना लवकर लाभ मिळण्याची शक्यता असते.
- पूर्वसंमती आवश्यक: शेतकऱ्यांनी कृषी विभागाने पूर्वसंमती दिल्याशिवाय पाइपलाइनची खरेदी करू नये. पूर्वसंमतीनंतरच पाइप खरेदीचे बिल अपलोड केल्यास अनुदान जमा होते.
- लाभाची मर्यादा: एका शेतकऱ्याला वेगवेगळ्या योजनेतून पाईपलाईन अनुदानाचा लाभ केवळ एकदाच घेता येतो.