संजय गांधी निराधार अनुदान योजना (Sanjay Gandhi Niradhar Anudan Yojana) आणि ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना’ (Mukhyamantri Majhi Ladki Bahin Yojana) या दोन योजनांमुळे सध्या लाभार्थ्यांमध्ये मोठा संभ्रम निर्माण झाला आहे. विशेषतः, ज्या महिला दोन्ही योजनांचा लाभ घेत आहेत, त्यांच्या संजय गांधी निराधार योजनेतील पेन्शनवर परिणाम होणार का, अशी चर्चा सर्वत्र सुरू आहे. या लेखातून आपण या संपूर्ण प्रकरणाची सत्यता आणि शासनाची नेमकी भूमिका काय आहे, हे सविस्तर जाणून घेऊया.
संजय गांधी निराधार योजना काय आहे?
संजय गांधी निराधार योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वपूर्ण सामाजिक सुरक्षा योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश राज्यातील वृद्ध, दिव्यांग आणि निराधार व्यक्तींना आर्थिक आधार देणे हा आहे.
- या योजनेत केंद्र आणि राज्य शासनाकडून दरमहा ₹1500 मानधन म्हणून दिले जाते.
- यामध्ये इंदिरा गांधी वृद्धापकाळ पेन्शन योजना, विधवा पेन्शन योजना, श्रावणबाळ योजना अशा अनेक पेन्शन योजनांचा समावेश आहे.
- सध्या राज्यातील सुमारे 94 लाख 700 लाभार्थ्यांना या योजनेचा लाभ मिळतो.
नियमावली काय सांगते?sanjay Gandhi niradhar yojana
संजय गांधी निराधार योजनेचा एक महत्त्वाचा नियम आहे: ज्या व्यक्तीला या योजनेचा लाभ मिळत आहे, त्यांना शासनाच्या दरमहा पेन्शन किंवा मानधन मिळणाऱ्या इतर कोणत्याही योजनेचा लाभ घेता येत नाही. जर कोणी दोन्ही योजनांचा लाभ घेत असल्याचे आढळले, तर त्याचे संजय गांधी निराधार योजनेचे पेन्शन बंद केले जाईल, असा नियम आहे.
‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेमुळे निर्माण झालेला गोंधळ
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना’ सुरू झाल्यानंतर, संजय गांधी निराधार योजनेच्या काही महिला लाभार्थ्यांनी या नवीन योजनेसाठीही अर्ज केले. यामुळे, दोन्ही योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिलांचे संजय गांधी निराधार योजनेतील पेन्शन बंद होणार, अशा आशयाच्या चुकीच्या आणि दिशाभूल करणाऱ्या बातम्या सोशल मीडियावर पसरू लागल्या. या अफवेमुळे लाभार्थ्यांमध्ये मोठी चिंता पसरली होती.
शासनाचे स्पष्टीकरण आणि सत्य काय आहे?
sanjay Gandhi niradhar yojana या संभ्रमावर प्रशासकीय पातळीवरून स्पष्टीकरण देण्यात आले आहे आणि ही अफवा दूर झाली आहे.
- अर्जामधील पर्याय: ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ योजनेच्या अर्जामध्ये एक स्पष्ट प्रश्न विचारला जातो की, ‘तुम्ही संजय गांधी निराधार योजनेचा लाभ घेत आहात का?’ या प्रश्नाची उत्तरे ‘होय’ (Yes) किंवा ‘नाही’ (No) अशी द्यायची आहेत.
- दोन योजनांचा लाभ घेण्याचा प्रयत्न: ज्या महिला संजय गांधी निराधार योजनेचा लाभ घेत आहेत, त्यांनी ‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेत अर्ज करताना जर ‘होय’ हा पर्याय निवडला, तर त्यांचे ‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेतील पैसे आपोआप थांबवले जातील.
- संजय गांधी निराधार योजनेचे पेन्शन: सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, संजय गांधी निराधार योजनेचे पेन्शन थांबवले जाणार नाही. नियमानुसार, दोनपैकी एका योजनेचा लाभ थांबणार असला तरी, प्रशासनाने स्पष्ट केले आहे की, संजय गांधी निराधार योजनेचे पेन्शन सुरूच राहील आणि ‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
निष्कर्ष: लाभार्थ्यांनी काळजी करण्याची गरज नाही!
सध्या तरी, संजय गांधी निराधार योजनेच्या लाभार्थ्यांचे पेन्शन थांबवण्याबाबत शासनाने कोणतेही अधिकृत परिपत्रक (Government Resolution – GR) जारी केलेले नाही.
थोडक्यात सांगायचे झाल्यास:
- संजय गांधी निराधार योजनेतील पेन्शन कोणाचेही बंद होणार नाही.
- पेन्शन बंद होण्याची चर्चा केवळ एक अफवा आहे.
- एखाद्या व्यक्तीने दोन्ही योजनांचा लाभ घेण्याचा प्रयत्न केल्यास, त्याचे ‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेतील अनुदान थांबवले जाईल.
- लाभार्थ्यांनी निश्चिंत राहावे आणि केवळ शासकीय स्रोतांकडून मिळालेल्या अधिकृत माहितीवरच विश्वास ठेवावा.
