शेती क्षेत्राला बळ देण्यासाठी आणि अन्नदात्याचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी महाराष्ट्र शासन विविध कृषी योजनांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांच्या पाठीशी उभे आहे. यापैकीच एक महत्त्वाची आणि शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त योजना म्हणजे मळणी यंत्रावरील (Threshers) अनुदान योजना. या योजनेचा उद्देश शेतकऱ्यांना आधुनिक मळणी यंत्रे खरेदी करण्यासाठी आर्थिक सहाय्य पुरवणे आहे, जेणेकरून शेतीतील कामे वेळेत आणि अधिक प्रभावीपणे करता येतील.
अनुदानाचा प्रकार आणि स्वरूप
thresher subsidy या योजनेअंतर्गत प्रामुख्याने ट्रॅक्टरचलित मळणी यंत्रांना अनुदान दिले जाते. यंत्राच्या क्षमतेनुसार अनुदानाचे स्वरूप निश्चित होते. यात खालील प्रमुख क्षमता गट समाविष्ट आहेत:
- कमी क्षमतेचे मळणी यंत्र: साधारणपणे ८ बीएचपी (Brake Horsepower) ते २० बीएचपी क्षमतेचे ट्रॅक्टरचलित मळणी यंत्र.
- मध्यम क्षमतेचे मळणी यंत्र: २० बीएचपी ते ३५ बीएचपी क्षमतेचे ट्रॅक्टरचलित मळणी यंत्र.
- उच्च क्षमतेचे मळणी यंत्र: ३५ बीएचपी आणि त्याहून अधिक क्षमतेचे मळणी यंत्र.
शेतकऱ्यांच्या गरजेनुसार आणि त्यांच्याकडे उपलब्ध असलेल्या ट्रॅक्टरच्या क्षमतेनुसार ते योग्य मळणी यंत्राची निवड करू शकतात.
अनुदानाची रक्कम – आर्थिक पाठबळ
thresher subsidy मळणी यंत्राच्या खरेदीसाठी दिली जाणारी अनुदानाची रक्कम यंत्राच्या किमतीवर आणि त्याच्या क्षमतेवर अवलंबून असते. सर्वसाधारणपणे, यंत्राच्या एकूण किमतीच्या ५०% पर्यंत अनुदान उपलब्ध होते.
उदाहरणार्थ:
- ८ ते २० बीएचपी क्षमतेच्या ट्रॅक्टरचलित मळणी यंत्रांसाठी, शेतकऱ्यांना ₹30,000 पासून ते ₹2.5 लाखांपर्यंत अनुदान मिळू शकते.
- अधिक क्षमतेच्या (उदा. २० ते ३५ बीएचपी) यंत्रांसाठी देखील, शासनाच्या नियमांनुसार ठराविक टक्केवारीनुसार आर्थिक सहाय्य दिले जाते.
या आर्थिक मदतीमुळे शेतकऱ्यांवरील मोठा आर्थिक भार कमी होतो आणि आधुनिक यंत्रसामुग्रीचा वापर करणे त्यांना सहज शक्य होते.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया: ‘महाडीबीटी’ पोर्टलवर नोंदणी
मळणी यंत्र अनुदानासाठी अर्ज करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया डिजिटल आणि पारदर्शक आहे. शेतकऱ्यांना ‘महाडीबीटी’ (MahaDBT) पोर्टलद्वारे ऑनलाइन अर्ज करणे अनिवार्य आहे.
अर्ज करण्याची सोपी प्रक्रिया:
- पोर्टलला भेट: सर्वात आधी, शेतकऱ्यांनी महाराष्ट्र शासनाच्या ‘महाडीबीटी’च्या अधिकृत वेबसाइटवर (mahadbt.maharashtra.gov.in) जावे.
- नोंदणी/लॉग इन: ज्या शेतकऱ्यांनी यापूर्वी नोंदणी केली नाही, त्यांना प्रथम ‘नवीन वापरकर्ता नोंदणी’ करावी लागेल. नोंदणीकृत वापरकर्त्यांनी आपला युझर आयडी आणि पासवर्ड वापरून लॉग इन करावे.
- योजना निवड: लॉग इन केल्यानंतर, ‘योजनेचा लाभ घ्या’ या विभागात जा आणि ‘कृषी यांत्रिकीकरण’ (Agri-Mechanization) हा पर्याय निवडावा.
- मळणी यंत्र पर्याय: त्यानंतर, उप-घटकांमध्ये ‘मळणी यंत्र’ (Thresher) या पर्यायावर क्लिक करावे.
- यंत्राची माहिती: आपल्या गरजेनुसार योग्य मळणी यंत्राच्या प्रकाराची आणि क्षमतेची (उदा. ८-२० बीएचपी किंवा २०-३५ बीएचपी) निवड करावी. धान्याचा प्रकार (गहू, धान्य इ.) नुसार देखील पर्याय उपलब्ध असू शकतात.
- प्राधान्य क्रम निश्चित करणे: जर तुम्ही एकापेक्षा अधिक योजनांसाठी अर्ज करत असाल, तर योजनेचा प्राधान्यक्रम निश्चित करावा.
- स्वयं-घोषणा आणि सबमिशन: सर्व अटी व शर्ती काळजीपूर्वक वाचून त्या मान्य असल्याची स्वयं-घोषणा (Self-Declaration) करावी आणि ‘अर्ज सादर करा’ (Submit Application) या बटणावर क्लिक करावे.
- शुल्क भरणे: अर्ज सादर केल्यानंतर, अर्ज प्रक्रिया शुल्क (Portal Fee + GST) भरणे आवश्यक आहे. यासाठी नेट बँकिंग, यूपीआय (UPI), डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा क्यूआर कोड यांसारख्या विविध पेमेंट पद्धती वापरता येतात.
- पावती डाउनलोड: यशस्वी पेमेंटनंतर, पावती डाउनलोड करून आपल्याकडे सुरक्षित ठेवावी.
आवश्यक कागदपत्रे
ऑनलाइन अर्ज करताना, खालील महत्त्वाची कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करण्यासाठी तयार ठेवावी लागतील:
- आधार कार्ड
- जमिनीचा ७/१२ उतारा आणि ८ अ
- बँक पासबुकची प्रत
- जातीचा दाखला (आवश्यक असल्यास)