शेतीत पाणी हा जीव की प्राण आहे. सिंचनासाठी पाण्याची उपलब्धता निश्चित करणे आणि शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देणे, हे आजच्या युगातील मोठे आव्हान आहे. याच गरजेला प्रतिसाद देत महाराष्ट्र शासनाने एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण योजना आणली आहे: ती म्हणजे पाईपलाईन योजना.
पूर्वी पंचायत समिती आणि जिल्हा परिषद स्तरावर ऑफलाइन उपलब्ध असलेली ही योजना आता अत्याधुनिक MahaDBT पोर्टलवर (mahadbtmahait.gov.in) ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी खुली झाली आहे. शेतीमध्ये पाण्याची बचत आणि कार्यक्षम वापर करण्यासाठी ही योजना शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरत आहे.
पाईपलाईन योजनेचे स्वरूप आणि अनुदानाचा तपशील
pvc pipe केंद्र आणि राज्य सरकारच्या सहभागाने ही योजना राबवली जात आहे. पाईपलाईन खरेदीवर मिळणारे अनुदान खालीलप्रमाणे निश्चित करण्यात आले आहे:
१. प्रवर्गानुसार अनुदानाची टक्केवारी:
| प्रवर्गाचे स्वरूप | योजनेचे नाव | अनुदानाची रक्कम |
| SC आणि ST शेतकरी | डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना आणि बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना | १००% पर्यंत मोफत अनुदान |
| इतर प्रवर्गातील अल्प/अत्यल्प भूधारक (५ एकरपर्यंत शेती) | – | ५५% अनुदान |
| इतर प्रवर्गातील मोठे शेतकरी | – | ४५% अनुदान |
२. पाईपच्या प्रकारानुसार अनुदान मर्यादा:
pvc pipe अनुदान हे पाईपच्या प्रकारावर आधारित आहे आणि त्याची मर्यादा जास्तीत जास्त ४२८ मीटर लांबीच्या पाईपलाईनसाठी निश्चित करण्यात आली आहे.
| पाईपचा प्रकार | प्रति मीटर अनुदान |
| पीव्हीसी (PVC) पाईप | ५० रुपये |
| एचडीपीई (HDPE) पाईप | ३५ रुपये |
MahaDBT पोर्टलवर पाईपलाईन योजनेसाठी अर्ज करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया
आता तुम्ही घरबसल्या, अत्यंत सोप्या पद्धतीने MahaDBT फार्मर पोर्टलवर या योजनेसाठी अर्ज करू शकता. खालील टप्पे काळजीपूर्वक वाचा:
पायरी १: पोर्टलवर लॉगिन आणि प्रोफाइल पूर्ण करणे
- MahaDBT फार्मर पोर्टलवर तुमच्या फार्मर आयडी (Farmer ID) आणि पासवर्डचा वापर करून लॉगिन करा.
- जर तुम्ही नवीन वापरकर्ता असाल, तर तुम्हाला प्रथम तुमची संपूर्ण प्रोफाइल भरण्यास सांगितले जाईल.
- SC/ST प्रवर्गातील शेतकऱ्यांनी अनुदानाच्या १००% लाभासाठी जात प्रमाणपत्र (Cast Certificate) अपलोड करणे अनिवार्य आहे.
पायरी २: घटकासाठी अर्ज करा
- लॉगिन आणि प्रोफाइल पूर्ण झाल्यावर, मेन्यूमधील “घटकासाठी अर्ज करा” (Apply for component) या पर्यायावर क्लिक करा.
- येथे तुम्हाला विविध योजनांची यादी दिसेल. त्यामधून “सिंचन साधने व सुविधा” (Irrigation tools and facilities) हा पर्याय निवडा.
पायरी ३: पाईपलाईनची माहिती भरा
- मुख्य घटक म्हणून पुन्हा “सिंचन साधने व सुविधा” निवडा.
- उपघटक म्हणून तुम्हाला कोणत्या प्रकारच्या पाईपलाईनसाठी अर्ज करायचा आहे, तो निवडा (उदा. पीव्हीसी पाईप किंवा एचडीपीई पाईप).
- तुम्हाला आवश्यक असलेल्या पाईपलाईनची लांबी (जास्तीत जास्त ४२८ मीटरपर्यंत) अचूक नमूद करा.
- सर्व माहिती भरल्यावर, “मी पूर्वसंमती शिवाय बाबी खरेदीस पात्र असणार नाही, याची मला जाणीव आहे” या पर्यायाला संमती देऊन तुमचा अर्ज “जतन” (Save) करा.
पायरी ४: अर्ज शुल्क भरा आणि सादर करा
- जतन केलेला अर्ज सादर करण्यासाठी “अर्ज सादर करा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचा पाईपलाईन योजनेचा अर्ज दिसेल.
- येथे “पहा” (View) या बटनावर क्लिक करा आणि त्यानंतर अर्ज शुल्कासाठीच्या चेकबॉक्सवर टिक करून “पे ऍप्लिकेशन फी” (Pay Application Fee) या बटनावर क्लिक करा.
- अर्ज शुल्क फक्त २३ रुपये ६० पैसे (GST सह) आहे. हे शुल्क भरल्यानंतर एका वर्षासाठी वैध राहते.
- UPI (PhonePe), QR Code, किंवा इतर ऑनलाइन माध्यमांचा वापर करून पेमेंट करा आणि पावती (Payment Receipt) सुरक्षित ठेवा.
महत्त्वाचा बदल: ‘प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य’ (FCFS)
पूर्वी या योजनांसाठी लॉटरी पद्धतीने निवड केली जात होती, परंतु आता ही पद्धत थांबवण्यात आली आहे. सध्या अनुदानाचा लाभ ‘प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य’ (First Come, First Served – FCFS) या तत्त्वावर दिला जात आहे.